Antigua en Atitlan

We rijden op pakjesavond vanuit Honduras naar Guatemala. Sinterklaas is hier in geen velden of wegen te bekennen en bij het schrijven van de blo ligt 5/12 al weer lang achter ons. Het goede nieuws is dat aan Kerst hier heel hard wordt gewerkt.

Guatemala is een prachtig land, soms verrassend modern en westers ogend maar de scheidslijn met de primitieve jungle is vaak niet meer dan een paar km. We komen vanuit Honduras aanrijden en gaan eerst een paar mensen afzetten in Guatemala City. Helaas is het vrijdagmiddag spitsuur en duurt het twee uur om ons door de stad met 1,2 miljoen inwoners heen te worstelen, terwijl onze chauffeur echt alle trucs en omwegen kent en gebruikt. Dan door naar Antigua, het "Wassenaar" van Guatemala. Deze stad is de vroegere hoofdstad en staat al enige tijd op de wereld erfgoedlijst van de Unesco. Dat betekent dat er geen nieuwbouw mogelijk is en de huidige staat zo goed mogelijk wordt beschermd. Alleen met geld kun je toestemming krijgen om te restaureren en dat is royaal gedaan door buitenlanders, vooral na de laatste aardbeving in de jaren zeventig toen er veel aan puin lag en de mensen zelf niet de middelen hadden voor een wederopbouw. Wel een enorm contrast met Guatemala City dat de herrie, vervuiling en het fileleed kent van een wereldstad in ontwikkeling. Klaarblijkelijk is dit overal in de wereld hetzelfde en is dit niet te vermijden. De betere kansen op werk en inkomen trekken zoveel mensen naar de stad dat de stadsontwikkeling dit niet kan bijhouden.

Antigua is een toonbeeld van mooie hotels en restaurants en soms denk je even in Europa te zijn maar de aanwezigheid van soms nog werkende vulkanen en aardbevingen brengt je wel weer snel terug naar de realiteit van hier. De schitterende omgeving, lekkere temperatuur, vriendelijke mensen en goede bereikbaarheid maken deze omgeving (inclusief die van de lago Atitlan) populair. Dat zie je ook aan de enorme hoeveelheid NGO 's of non profit organisaties die met het uitvoeren van vrijwilligersprojecten het onderwijs, de gezondheidszorg en de landbouw (denk ook aan de verbouw van koffie) willen verbeteren.

Met een gids lopen we uren lang door Antigua en hij vertelt veel over het heden en de geschiedenis. Hij kan het verhaal goed brengen wellicht mede door het feit dat hij in New York en Rome heeft gewoond en gewerkt. Uiteindelijk bleef zijn geboorteplaats Antigua trekken en koos hij er definitief voor om daar te wonen, alhoewel zijn kinderen in de US bleven. Hetzelfde doen de buitenlanders die voor Antigua en omgeving kiezen en daar niet meer wegwillen omdat ze zich hier meteen thuisvoelden. De kerken zijn steviger en breder gebouwd om ze aardbeving bestendig te maken al leverde dat soms weinig positieve reacties op van europese kerkvorsten.

In de avond zien we een optocht -door de gids al geintroduceerd- die wordt afgesloten met de verbranding van de duivel en met veel vuurwerk want daar zijn ze hier dol op. De duivel staat voor het kwaad en die moet worden verdreven en dan kan men vrij van zonde de adventstijd laten beginnen. Onze gids wijst ook op een geheim genootschap die misstanden in Guatemala kritiseerden. De leden hadden eenzelfde tatoeage en kenden elkaar niet. Bij het herkennen van de tatoeage werd een wachtwoord gevraagd: beter te sterven dan je bekend te maken. Onder een van de laatste presidenten is de beweging in de ban gedaan en hield het op te bestaan.

Voordat we naar Lago Atitlan gaan, lopen we de stad nog even in voor een kopje koffie en maken we kennis met het NGO project los Ninos dat vanuit Nederland is opgericht. Met twee Nederlandse vertegenwoordigers hebben we leuke gesprekken en als we sponsoren worden we van eten en drinken voorzien met het bijbehorende kookboek.

Het Meer van Atitan.
Vanuit Antigua trekken we door naar Panajachel aan het Meer van Atitlan. Het lago is een groot en diep kratermeer waarvan de waterspiegel nu 5 meter hoger staat dan normaal. Sommige huizen en bomen staan onder water; als het een huis van een buitenlander betreft dan heeft de lokale bevolking weinig medelijden. Aan de steile randen van het gebergte kan je zien dat het geen gewone bergen zijn maar de begroeide randen van een krater. We logeren op een special place, nl Jenna's Bed & Breakfast. De volgende ochtend weten we waarom deze plek special is. Aan de grote gezamenlijke ontbijttafel zitten 10 mensen met 5 nationaliteiten en vanuit 3 continenten. Het is een vrolijke sfeer waarbij Jenna het hoogste woord voert en iedereen uitdaagt mee te doen aan de discussie. Aan tafel zit ook een Canadees echtpaar dat vertelt hier veertig jaar geleden voor het eerst via een " muddy road" naar toe te zijn gekomen. Mevrouw verzamelt authentieke kleding en borduurwerk. Ze kreeg in 1970 in Mexico van een Fransman een tip dat ze dan absoluut naar Guatemala moest gaan. Inmiddels heeft ze haar bijzondere collectie aan een Canadees museum geschonken.

Na het ontbijt vertrekken met een motorboot met een 250 pk buitenboordmotor om enkele dorpen aan het meer te bezoeken. De golven slaan over de boeg maar we zijn snel weer droog. Vanuit de boot hebben we goed zicht op de vulkanen om het meer; een ervan is sedert een week weer hyperactief en spuit dikke rookpluimen en lava uit.
Langs het meer liggen allerlei soorten dorpen waarbij de mensen ieder hun eigen klederdracht hebben. We gaan er drie bezoeken. In het eerste dorpje bezoeken we enkele ateliers en krijgen we het proces van de verbouw van katoen tot en met het spinnen van de kleding te zien. In het tweede dorp lijken veel hippies af te komen op de wiet die in de bergen verbouwd wordt. In het derde dorp leidt onze gids ons rond in de rk-kerk waar de kerkelijke beelden aangekleed zijn met de kleding van de verschillende Maya-volkeren die hier nog wonen. Kennelijk was dat een slimme manier om de localo's over de streep te trekken om naar de kerk te gaan. De gids leidt ons tenslotte nog naar een huis waar de regionale god Maximon nu actief is. Hij is een combinatie van een Maya-god, de Spaanse veroveraar van Guatemala en de bijbelse Judas. Eromheen zit een commissie van plaatselijke sjamaans die bewaken dat er voldoende giften worden gedaan en er voldoende offers gebracht worden. Vooral op rum schijnt Maximon erg gesteld te zijn.

Aan het einde van de dag ontmoeten we bij toeval de Amerikaan Paul uit Colorado die hier met zijn vrouw al dertig jaar komt. Inmiddels is hij de tachtig gepasseerd maar hij blijft jong omdat hij met jonge mensen omgaat. Kennelijk behoren wij ook tot zijn doelgroep en worden extra goed behandeld nadat wij onze belangstelling voor architectuur kenbaar hebben gemaakt. Hij leidt ons in het door zijn vrouw ontworpen huis rond dat zo bijzonder is kunnen worden omdat zij in "many houses" heeft gewoond. Daarnaast heeft hij een "hotel" dat eveneens een door hem gebouwd huis is met een stuk of acht slaapplaatsen en een vaste bediende met een grote machette om de veiligheid te garanderen. In het hotel kun je terecht als je er tenminste een week blijft en op de een of andere manier meehelpt. Als wij er zijn is er een in Nederland (Holten) geboren vrouw uit Colorado die over zeer goede kookkwaliteiten beschikt. Wij worden uitgenodigd voor het diner en de volgende dag voor de lunch waaraan ook zes jonge vrijwilligers uit de heel wereld deelnemen. Deze vrijwilligers komen een keer per week bij Pablo (Paul dus) lunchen en blijken zinvol werk te doen in het onderwijs, gezondheidszorg en op koffieplantages. Erg interessant om mee te maken. Bij het hartelijke afscheid krijgen we de uitnodiging om met onze families terug te komen. We zullen dit serieus overwegen.

De terugreis gaat wederom met een snelle boot. Dit keer met harde tegenwind en hoge golven waarop we hard neerknallen met onze boot. Iedereen houdt zich stoer. We sluiten het bezoek aan Atitlan af door met een lokale pickup truck naar San Antonio te rijden. Een dorp waar je de magie voelt van de omgeving en die ook bij Maya's hoort ?